Meer dan twintig jaar geleden schreef econoom Ann Markusen een opmerkelijke tekst waarin ze probeerde te ontwarren wat een plek aantrekkelijk of “sticky in such slippery space” maakt (Markusen, 1996). In de tekst beschreef ze de impact van de ongebreidelde globalisering op de wijze waarop bedrijven overleven en het frappante vermogen van enkele kleine, innovatieve ondernemingen om te floreren in dergelijke context. Het onderzoek draaide rond het mysterie van waarom sommige bedrijven er in slagen succesvol te zijn in de geglobaliseerde wereld terwijl anderen (met misschien bijna net hetzelfde product of dienst) dit niet voor elkaar krijgen… Dit vraagstuk is vandaag nog steeds relevant en is inmiddels belangrijk geworden voor veel meer activiteiten, bijvoorbeeld in de academische wereld.
De opmaak van het masterplan is voor de VUB ongetwijfeld een unieke kans om haar campus in Etterbeek vanuit deze insteek te vernieuwen, de plek om te vormen tot een “sticky place”: als magneet voor verbinding en ontmoeting in het academisch netwerk, maar evenzeer als groen park en spontane ontmoetingsplaats in het Brussel van de 21e eeuw.
De ontwikkeling van campus Oefenplein is een werk van lange adem. Het masterplan biedt hiervoor een duidelijk conceptueel en ruimtelijk kader en is een script dat de mogelijkheid biedt om in tijd en ruimte te navigeren tussen de uiteindelijke ambities en de stedelijke realiteit van vandaag, zonder afstand te doen van een aantal geformuleerde kernwaarden.
-
Park Oefenplein: een nieuwe groene en metropolitane voorziening. Hypothese: slechts een klein deel van de studentenverblijven van Van der Meeren wordt op de site gehouden en heringedeeld om plaats te bieden aan andere functies die met het nieuwe park verbonden zijn (infopunt, ruimte voor recreatie...). Nieuwe studentenhuisvesting is al voorzien in het XY-gebouw (650st), op termijn kan aan uitbreiding gedacht worden bvb. aan de kant van de Pleinlaan, of aan de Triomflaan, als invulproject op het terrein van het Z-gebouw.
-
De esplanade als ruggengraat van de campus. Het nieuwe Library Learning Center zal de collecties van de VUB- en ULB-bibliotheken op één locatie samenbrengen, waardoor de ca. 5.000 m2 aan de VUB vrij komen, wat nieuwe mogelijkheden creërt in verband met de activering van de esplanade. Ook de studentenverenigingen die gevestigd zijn in gebouw D, tegenover de bibliotheek, zullen verhuisd worden naar het Conix project, waardoor extra ruimte vrijkomt voor andere doeleinden en activiteiten.
- De esplanade zichtbaar en toegangkelijk maken vanuit de stad.
Om de structurerende rol van de esplanade te zichtbaar en aantrekkelijk te maken vanaf de randen van het terrein, worden twee nieuwe constructies voorgesteld: een hub met collectieve voorzieningen voor VUB en ULB aan de zijde Pleinlaan en een nieuw O-gebouw aan de zijde Triomflaan.
Wat de hub betreft, wordt in het bestek melding gemaakt van de mogelijkheid om de restaurants VUB en ULB op één locatie samen te voegen. In deze hyothese stellen we voor om dit programma van +2300m2 te verplaatsen naar een nieuwe locatie die kan profiteren van de nabijheid van de kantoorgebouwen of de woningen in de buurt, terwijl tegelijkertijd een nieuwe toegangspoort voor de campus wordt gecreëerd. Het hub-gebouw kan functioneren als food court op straatniveau en vergaderruimtes en klaslokalen op de bovenste verdiepingen. Het zou ook de landingsplaats zijn voor de voetgangers- en fietsbrug die toegang geeft tot het perron en tot de Herfststraat aan de voetgangers- en fietsbrug aan de kant van Etterbeek.
